‘Samenwerking in het ziekenhuis is heel belangrijk’

 Kak Khee Yeung is vaatchirurg in het Amsterdam UMC en doet daarnaast onder meer onderzoek naar aorta aneurysma. In iedere editie van HPNLmagazine houdt ze ons op de hoogte over haar werk en de nieuwste ontwikkelingen binnen haar vakgebied. Dit keer vertelt ze over multidisciplinaire samenwerking.

 Waarom is samenwerking tussen verschillende disciplines nodig?

“Als we een patiënt behandelen, bijvoorbeeld omdat iemand een beroerte of hartaanval heeft gehad, willen we diegene natuurlijk de best mogelijke therapie geven. Bij de één is dat een operatie, bij de ander medicatie. Om te beslissen welke behandeling het meest geschikt is, maken we gebruik van richtlijnen. Die richtlijnen zijn opgesteld aan de hand van verschillende studies. Die studies gaan echter uit van een gemiddelde patiënt, vaak een man, en houden geen rekening met andere factoren, zoals bijvoorbeeld levensstijl en medisch verleden. In feite worden alle patiënten over één kam geschoren, terwijl iedereen natuurlijk verschillend is. Als een patiënt bijvoorbeeld behalve een aneurysma ook een nierziekte heeft, of kanker, dan reageert het lichaam heel anders op een behandeling dan bij iemand die alleen een aneurysma heeft. Om zo goed mogelijk te kunnen inschatten wat voor iedere individuele patiënt het beste werkt, willen we naar patient tailored medicine, oftewel gepersonaliseerde therapie. Zo ver is het helaas nog niet, maar met behulp van multidisciplinaire aanpak kunnen we daar wel steeds dichter in de buurt komen.”

Hoe werkt dat in de praktijk?

“Er wordt in het ziekenhuis nauw samengewerkt tussen bijvoorbeeld vaatchirurgen, cardiologen, fysiologen, radiologen, biologen, neurologen en internisten. Iedere week houden we meerdere keren multidisciplinair overleg met een team van behandelend artsen. Als iemand een aneurysma heeft dat dichtbij het hart zit, dan zijn dat bijvoorbeeld een vaatchirurg, een hartchirurg, hartanesthesist en radioloog. Per patiënt kan zo’n overleg wel een uur duren, want we gaan echt de diepte in. We bespreken welke risicofactoren er zijn en wat we denken dat de best mogelijke optie is voor de patiënt.”

Komt daar dan altijd één duidelijk advies uit?

“Soms wel, maar hoe ingewikkelder de case, hoe lastiger het is. Er zijn allerlei tabellen en scores om in te schatten wat het risico van een patiënt voor een operatie is, maar die zeggen lang niet alles. Stel dat iemand bijvoorbeeld een aneurysma heeft én diabetes en ook nog eens twee beroertes heeft gehad, dan lijkt het risico van een operatie heel hoog. Maar misschien loopt diegene wel twee kilometer per dag en voelt hij zich topfit; dat is weer een gunstig teken. Ik zou graag een hulptool willen hebben die in zo’n geval precies kan berekenen wat het risico voor deze persoon is, aan de hand van medische gegeven en levensstijl, maar daarvoor is multidisciplinair onderzoek nodig en dat is heel complex. Je ziet wereldwijd wel dat dergelijke onderzoeksprogramma’s steun krijgen, maar voordat we écht gepersonaliseerde therapie kunnen inzetten? Dat is nog heel ver weg, vrees ik.”

Wat kunnen we ondertussen doen om samenwerking te verbeteren?

“Zoals ik in vorige edities al heb verteld, draagt de biobank en het verzamelen van big data daaraan bij. Ik werk zelf veel samen met de afdelingen fysiologie en radiologie. Wat zie je op de CT-scan? Wat weet je over iemands cellen en genen? Daar kun je al veel aanvullende informatie uit halen. Tussen de verschillende disciplines proberen we zo veel mogelijk samen te werken en onderzoeken aan elkaar te verbinden.”

Zijn de verschillende disciplines het ook weleens oneens?

“Iedereen is expert in zijn eigen vakgebied, dus je luistert naar elkaar. Uiteindelijk is het doel van het overleg ook niet om het eens te worden, maar om zo veel mogelijk informatie te verzamelen over de mogelijke behandelopties en de daarbij behorende voordelen en risico’s. Met al die informatie gaan we naar de patiënt, zodat je samen kunt beslissen.”

Waarom beslist de patiënt mee? Vroeger vertelde de dokter wat er ging gebeuren.

“Shared decision making is inderdaad iets dat tegenwoordig steeds meer gebeurt en wat ik persoonlijk heel belangrijk vind. Wij dokters kunnen namelijk wel advies geven, maar wij weten vaak ook de uitkomst niet. Mochten er naderhand toch complicaties optreden, dan is dat zowel voor de arts als voor de patiënt makkelijker te accepteren wanneer die beslissing samen is genomen. Daarbij kan ik ook niet zomaar voor een ander beslissen.”

Waarom niet? Je hebt er tenslotte voor gestudeerd en de patiënt niet.

“Omdat er naast medische feiten ook psychische factoren meespelen. Stel dat ik bijvoorbeeld een nierpatiënt aan een aneurysma wil opereren en weet dat de keerzijde van die operatie is dat die persoon daarna mogelijk moet gaan dialyseren, dan zal diegene zelf de afweging moeten maken: wat vind ik belangrijker? En ik kan wel zeggen dat de kans klein is dat een aneurysma knapt, maar als de patiënt het gevoel heeft met een tikkende tijdbom in zijn lichaam te leven, zal diegene misschien het risico van een operatie voor lief willen nemen. In enkele gevallen gebeurt het weleens dat een patiënt zegt: ‘Beslist u maar, dokter’, maar dan laat ik diegene eerst een weekje nadenken om alles te laten bezinken, zodat we daarna alsnog gezamenlijk tot een besluit kunnen komen. Maar de meeste mensen vinden het alleen maar fijn dat alles in overleg gaat. Uiteindelijk willen we hetzelfde: dat de patiënt de behandeling krijgt die de beste kwaliteit van leven oplevert. En om te weten wat iemand het meest gelukkig maakt, moet je met elkaar praten.”

Tekst: Marion van Es
Beeld: Hans Smit